Dat heet dan Gelukkig zijn......

Ben jij gelukkig?

Op een schaal van nul tot tien, wat is jouw geluksscore?

Ik hoorde het vorige week dinsdagavond tijdens Van Gils en Gasten. Het zijn vrij indringende vragen nietwaar? Vooral om halfelf ’s avonds. Ze klinken ook erg legitiem. Maar zijn ze dat ook wel? En heeft het stellen van de vragen niet automatisch een neerwaartse invloed op de score die je hoort te geven? Of net een optimistische duw naar boven? Leggen de vragen wel de juiste focus? Is het hier en nu allemaal zomaar voor de vuist weg in één ongenuanceerd cijfer te vatten. Zegt die score überhaupt iets? Zeker wanneer je het in Gauss curves en gemiddeldes gaat gieten. Je kunt tenslotte vlotjes verdrinken in een rivier met een gemiddelde diepte van een halve meter. En wat ga je dan effectief doen met al die op subjectief aanvoelen gebaseerde cijfertjes? Worden we in essentie geen luxeprobleem aangepraat? En wat doen we met de mensen die blijkbaar enkel maar gelukkig zijn wanneer ze ongelukkig zijn? Los dat maar eens op!

Je mag vandaag geen gazet of magazine meer openslaan, geen boek meer vastnemen of aanklikken, geen video op youtube of talkshow meer bekijken, of het gaat over de ultieme tips om gelukkiger te worden. Juist, het gaat altijd weer over: hoe kan IK gelukkiger worden. Zelfverklaarde geluksgoeroes passeren de revue en verkondigen het verlichte pad naar de heilige geluksgraal te kennen. Het staat in hun dikke en dure boeken en ze organiseren geluksworkshops als zaligmakende wonderoplossing. Sommige bedrijven laten zich bekeren tot de overtuiging: wanneer we onze werknemers leren om zelf gelukkiger te worden dan werken ze met meer goesting en vooral langer, harder, efficiënter en misschien ook wel effectiever. Een geluksshot om dagelijks half of helemaal verdoofd door happiness naar het werk te gaan.

Het uitgangspunt is de maakbaarheid van ons eigen geluk. We hebben tenslotte alles zelf in de hand. We zijn de regisseurs van ons eigen leven, nietwaar? Alleen beschikt niet iedereen over hetzelfde regisseurstalent en over dezelfde topacteurs en middelen. Als het lukt, is het onze eigen verdienste. Als het mislukt, hebben we het enkel aan onszelf te wijten. En net dát legt behoorlijk wat druk op een doorsnee mens. Die zadelt zichzelf op met Himalayahoge - nogal eens onrealistische - geluksverwachtingen die raar of zelden worden ingelost. Je zou van minder ongelukkig worden. En ook dat ligt dan nog eens aan jezelf.

Overigens is het actief zoeken van geluk op zich een zinloze inspanning. Daar bestaat in de zinvolle filosofische lectuur een ruime consensus over. John Stuart Mill schreef ergens in de negentiende eeuw: “Zodra je jezelf afvraagt of je gelukkig bent, hou je op met het te zijn”. Geluk is en blijft een - zij het een erg prettig - bijproduct dat meestal onverwacht opduikt wanneer je iets – of niets - doet of heel toevallig in een bepaalde situatie bent verzeild geraakt. Inderdaad onverwacht want wanneer je het verwacht, duikt het vreemd genoeg raar of zelden op. Ik heb het wel degelijk over geluk. Niet over tevredenheid of anders gezegd contentement. Dat is een ander onderwerp.

Maar ik wijk af. Terug naar het juiste spoor dus. Of tenminste het spoor waar ik oorspronkelijk wou opzitten. Of dat het juiste is, laat ik in het midden. Bon, terug naar het motto "IK wil gelukkiger worden" en wat moet IK daar voor doen en waarschijnlijk zelfs nog meer laten. Wat volgens mijn immer bescheiden mening in dit denkpatroon verloren gaat, is de plaats van de anderen om je heen. Je levenspartner, familie, collega's, vrienden. Tenzij dan als geluksbrenger. De vraag die je niet stelt, is: wat kan IK doen om HEN gelukkiger te maken? Om HEN te helpen, tegemoet te komen, te ondersteunen. Er voor HEN zijn wanneer zij het wat lastiger hebben, eens een moeilijk moment doormaken, te veel werk hebben, ergens vast zitten. Het draait niet enkel om JOUW geluk. Nochtans, je krijgt net zo goed een fijngevoelshot – door de aanmaak van de gelukshormonen oxytocine en serotonine naar het schijnt - wanneer je er voor iemand anders bent. Wanneer je hen het gevoel geeft voor jou belangrijk te zijn. Dat zij er voor jou toe doen. Met als extraatje dat diezelfde gelukshormonen ook bij hen worden geactiveerd. Twee voor de prijs van één. Gelukshormoonsolden.

Ook voor leiders speelt dit. Verbinding maken met en oprechte interesse hebben - en tonen - voor hen die zich elke dag de ziel uit het lijf werken voor hun leider en de organisatie. Het gaat om mensen van vlees en bloed. Met hun emoties en gevoelens op zoek naar oprechte waardering en een goed gevoel in een veilige omgeving waarin ze aanvaard worden.

Tot slot een wilde suggestie: Stel misschien vandaag nog iemand de vraag: wat kan IK doen om JOU te helpen? Of, wat heb JIJ van MIJ nodig om jezelf beter te voelen? En wanneer je echt eens uit je comfortzone wil stappen, vraag het iemand waarmee je relatie in jouw ogen niet echt superfantastisch is. Lukt je dat niet? Misschien moet je dan voor jezelf maar een gelukscoach opzoeken?

Carl Vanhemelen, Managing Partner Improvement